Η Θεσσαλονίκη είναι μια ζωντανή πόλη, η οποία συνεχώς εξελίσσεται, φιλοξενεί πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους και χρησιμεύει ως περιφερειακός κόμβος για την ανώτατη εκπαίδευση, την πολιτιστική κληρονομιά και την οικονομική δραστηριότητα. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή στην Ελλάδα και είναι μία από τις κύριες θαλάσσιες συνδέσεις της ηπειρωτικής χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά όπως και πολλές άλλες αστικές περιοχές σε όλο τον κόσμο, η Θεσσαλονίκη είναι μια περιοχή που εκτίθεται σε πολλούς φυσικούς κινδύνους.
Στο παρελθόν, οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης έζησαν και επανήλθαν από διάφορες καταστροφές. Το 1917, η Μεγάλη Φωτιά της Θεσσαλονίκης, έκαψε την πόλη για 32 ώρες και κατέστρεψε το 32% του αστικού ιστού, αφήνοντας το 30% του πληθυσμού άστεγους*. Περίπου 40 χρόνια πριν, το 1978, ένας θανατηφόρος σεισμός στη Θεσσαλονίκη συνέβη στις 20 Ιουνίου. 47 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους - τα περισσότερα από αυτά τα θύματα έχασαν τη ζωή τους σε ένα 8-όροφο κτίριο που κατέρρευσε*. Στο πιο πρόσφατο παρελθόν, σε πολλές περιπτώσεις οι ζωές των κατοίκων της Θεσσαλονίκης έχουν διαταραχθεί από σημαντικές πλημμύρες και χιονοθύελλες.
Ενώ τα φυσικά φαινόμενα που προκαλούν καταστροφές δεν μπορούν να αποφευχθούν, οι πόλεις, τα ιδρύματα και οι πολίτες μπορούν όλοι να λάβουν μέτρα για να προετοιμαστούν και να μετριάσουν τις συνέπειες ενδεχόμενων καταστροφών. Τα δεδομένα διακινδύνευσης είναι από τα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν τον δήμο και τους κατοίκους του, ώστε να είναι καλύτερα ενημερωμένοι και να αναλάβουν δράση για τη μείωση του κινδύνου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Τι είναι Διακινδύνευση και Δεδομένα Διακινδύνευσης;
Διακινδύνευση είναι η ενδεχόμενη απώλεια υποδομών, οικονομική και κοινωνική απώλεια που μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα καταστρεπτικών φυσικών ή ανθρωπογενών φαινομένων. Η διακινδύνευση είναι αβέβαιη! Δεν γνωρίζουμε πότε, πού ή πόσο μεγάλη θα είναι η επόμενη καταστροφή. Ωστόσο, η χρήση επιστημονικής γνώσης και αναλυτικών μεθόδων μπορεί να μας βοηθήσει να ποσοτικοποιήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις και ζημίες που μπορεί να συμβούν. Η ποσοτικοποίηση της διακινδύνευσης απαιτεί τρία κύρια στοιχεία και πηγές πληροφοριών: επικινδυνότητα, έκθεση σε κίνδυνο και τρωτότητα.
Επικινδυνότητα: επικινδυνότητα είναι το φαινόμενο, φυσικό ή ανθρωπογενές, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ζημιά ή απώλεια. Ορισμένα παραδείγματα επικινδυνότητας περιλαμβάνουν κινδύνους όπως σεισμούς, κατολισθήσεις, πλημμύρες (ποτάμι, αστικές, παράκτιες), ακραίες θερμοκρασίες, πυρκαγιά, ξηρασία και άλλα. Κατά γενικό κανόνα, οι μικρότεροι κίνδυνοι εμφανίζονται συχνότερα και οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι εμφανίζονται σπανιότερα.
Τρωτότητα: η τρωτότητα καθορίζει την πιθανότητα καταστροφής ή βλάβης ενός στοιχείου που εκτίθεται σε κίνδυνο. Για παράδειγμα, μια κατασκευή από άοπλη τοιχοποιία είναι πολύ πιο επιρρεπής σε ζημιές λόγω σεισμών σε σύγκριση με μια κατασκευή οπλισμένου σκυροδέματος και επομένως και τα δύο πρέπει να αντιμετωπίζονται διαφορετικά σε μια εκτίμηση διακινδύνευσης.
Η ποσοτικοποίηση της διακινδύνευσης περιλαμβάνει την ενσωμάτωση των τριών στοιχείων που περιγράφονται παραπάνω. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ξεχωριστά ακαδημαϊκά, δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα συλλέγουν και παράγουν δεδομένα που σχετίζονται με διαφορετικά στοιχεία διακινδύνευσης - ως αποτέλεσμα τα δεδομένα αυτά συχνά διασκορπίζονται μεταξύ διαφορετικών φορέων, πράγμα που καθιστά δύσκολη την πρόσβαση σε αυτά. Η διαδικτυακή πλατφόρμα Δεδομένων Διακινδύνευσης επιχειρεί να συμβιβάσει αυτό το ζήτημα παρέχοντας έναν εικονικό χώρο για άτομα και ιδρύματα ώστε να μοιράζονται δεδομένα διακινδύνευσης. Η πλατφόρμα δημιουργήθηκε με την ενεργό συμμετοχή ιδιοκτητών και χρηστών δεδομένων διακινδύνευσης, με στόχο την χρήση και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ πολιτών, επιχειρηματιών, ερευνητών και του Δήμου.
Μία από τις μεγαλύτερες αξίες των δεδομένων διακινδύνευσης έγκειται στην αξιοποίηση τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αποσκοπούν στη μείωση κινδύνου και στην ενίσχυση της αστικής ανθεκτικότητας. Η Αστική Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα κατοίκων, κοινοτήτων, θεσμών, επιχειρήσεων και δομών μιας πόλης να επιβιώνουν, να προσαρμόζονται και να εξελίσσονται ανεξάρτητα από τις χρόνιες πιέσεις και τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που τυχόν αντιμετωπίζουν. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης εργάζεται ενεργά προς την κατεύθυνση αυτή, μέσω της ενίσχυσης της αστικής ανθεκτικότητας της Θεσσαλονίκης προς όφελος των κατοίκων της, της τοπικής οικονομίας, των δημόσιων χώρων καθώς και της αστικής διακυβέρνησης. Περισσότερα για την προσέγγιση και την στρατηγική της πόλης μπορείτε να βρείτε στην «Θεσσαλονίκη 2030», την Στρατηγική για την αστική ανθεκτικότητας της Θεσσαλονίκης που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2017.